Η "αλήθεια" του πρώην... για τη Τούρλα... "παραδίδεται" στην πένα του κ. Γιάννη Γαβρίλη

"Λατομικά τέλη και Σαλαμίνα, μια τρελλή ιστορία …

   Γιάννης Γαβρίλης - thesalaminians.com

Την αναδρομική επιβολή λατομικού τέλους 5%, για τις εξορυκτικές εργασίες που πραγματοποίησε ο ΟΛΠ στο νταμάρι της Τούρλας, από την έναρξη των εργασιών (το 1987) και την διεκδίκησή του ποσού από τον ΟΛΠ και τους εμπλεκόμενους φορείς, καλείται να αποφασίσει το Δημοτικό Συμβούλιο της Σαλαμίνας, στην επόμενη, 9^η τακτική συνεδρίαση του, την Παρασκευή 29/03. Στην σχετική εισήγηση του αρμόδιου Αντιδημάρχου Οικονομικών κ. Γρηγόρη Καπετανάκη, γίνεται λόγος, όχι μόνο για την διεκδίκηση του λατομικού τέλους αλλά και για οποιαδήποτε άλλα τέλη και μισθώματα αναλογούν στην λειτουργία του νταμαριού της Τούρλας.

Για την όλη υπόθεση προκύπτουν πολλά ερωτηματικά (τόσο για το σκεπτικό της εισήγησης, όσο και για τα ενδεχόμενα αποτελέσματα μιας τέτοιας απόφασης), καθώς τόσο οι διατάξεις όσο και περιστάσεις της εποχής για την οποία θα αποφασισθεί (αν αποφασισθεί) η διεκδίκηση των τελών,

καθιστούν το εγχείρημα εξαιρετικά αμφιλεγόμενο. Παράγοντας του Δήμου Σαλαμίνας, που είναι αρμόδιος για το θέμα, σχολίασε στην “γνώμη” ότι “… δεν κυνηγάμε ανθρώπους, κυνηγάμε έσοδα για τον Δήμο …” , υπονοώντας ότι δεν πρόκειται για αναζήτηση ευθυνών -αν υπάρχουν- παλαιότερων Δημάρχων ή Κοινοταρχών αλλά για μια καθαρά εισπρακτική προσπάθεια του Δήμου.

Υπάρχουν όμως παράλληλες ιστορίες με τα νταμάρια ή λατομεία, επί το ελληνικότερον, της Σαλαμίνας …

Αυτά συμβαίνουν την ίδια “ώρα” που γίνεται πολύς λόγος για τα ήδη βεβαιωμένα λατομικά τέλη των λατομείων Αγγέλου, στη Γούβα Μπατσί, και την μη είσπραξή τους, μέχρι στιγμής, από το Δήμο Σαλαμίνας, μετά από την πλήρη παύση της λειτουργίας τους, ύστερα από  την απόφαση του Αντιπεριφερειάρχη Νήσων κ. Δημήτρη Κατσικάρη, στις 07/03.

Στο Δημοτικό Συμβούλιο της 04/03, ο κ. Βασίλης Αλαϊσκας, αναφερόμενος στα ανείσπρακτα λατομικά τέλη μέχρι τις 31/12/2010, μίλησε για ποσά πού αγγίζουν τις 265.000 ευρώ ενώ η κ. Ρούλα Νάννου επικαλούμενη την οικονομική υπηρεσία του Δήμου, ανέφερε ότι τα ανείσπρακτα λατομικά τέλη για το 2011, φτάνουν τις 131.500 ευρώ. Και να σημειωθεί εδώ ότι το συνολικό ύψος των λατομικών τελών για το 2012 και 2013 παραμένει μέχρι στιγμής αδιευκρίνιστο.

Πηγή της “γνώμης” πάντως, ανέφερε ότι έχουν συνταχθεί οι βεβαιωτικοί κατάλογοι των οφειλών αυτών, και αφού η επιχείρηση δεν προσήλθε για την τακτοποίηση των οφειλών της παρότι ειδοποιήθηκε εγγράφως τουλάχιστον δύο φορές, έγιναν ήδη οι δέουσες ενέργειες για την αναγκαστική είσπραξή τους.

Η υπόθεση περιπλέκεται περισσότερο με την δωρεά που αποφάσισε να δημοσιοποιήσει όψιμα ο κ. Θωμάς Αγγέλου για τα υλικά του 2011 και 2012 που έχουν παραδοθεί στο Δήμο Σαλαμίνας, μετά την αποκάλυψης της κρυφής συνεννόησης με τον Δήμαρχο Σαλαμίνας κ. Γιάννη Τσαβαρή, που είχε γίνει στις αρχές του 2011, ότι ο Δήμος δεν έχει χρήματα να πληρώσει αλλά ζητάει υλικά. Μια δωρεά που έγινε εκ των υστέρων, χωρίς να τηρηθούν οι προβλεπόμενες, από πλευράς Δήμου, διαδικασίες.

Και την ίδια “ώρα”, έφτασε στην “γνώμη”, μια, ανεξακρίβωτη ακόμη, πληροφορία ότι έχει υποβληθεί μηνυτήρια αναφορά για το θέμα των αβεβαίωτων τελών και ανείσπρακτων μισθωμάτων από την Τούρλα. Αν η πληροφορία ευσταθεί, το επόμενο Δημοτικό Συμβούλιο, στις 29/03, προβλέπεται πολύ “θερμό” και εξαιρετικά ενδιαφέρον.

Για να γίνει κατανοητή η δυσκολία που παρουσιάζει η εφαρμογή της ενδεχόμενης απόφασης για τα λατομικά τέλη και τα ενδεχόμενα μισθώματα της Τούρλας, πρέπει να αναφερθεί η ιστορία του λατομείου.

Όλα αρχίζουν πριν από 30 περίπου χρόνια, όταν ο ΟΛΠ έχει ξεκινήσει ήδη την κατασκευή της προβλήτας εμπορευματοκιβωτίων στο Νέο Ικόνιο και χρειάζεται αδρανή υλικά για την αποπεράτωση της. Το κοντινότερο σημείο (και το πιο συμφέρον οικονομικά) είναι η Τούρλα, για  την οποία ο ΟΛΠ τον Αύγουστο του 1984 ζητάει έγκριση λειτουργίας λατομείου για 5 χρόνια από το Υπουργείο Δημοσίων Έργων.

Λίγο νωρίτερα όμως, τον Νοέμβριο του 1983, ο αείμνηστος Γιώργος Μαστρογιώργος, Πρόεδρος τότε της Κοινότητας Σεληνίων, αλληλογραφεί ήδη με τον ΟΛΠ, ζητώντας αποζημίωση για το νταμάρι που σχεδίαζε να ανοίξει ο ΟΛΠ στην Τούρλα, της τάξης των 10.378.670 δραχμών, ποσό ιδιαίτερα μεγάλο για εκείνη την εποχή. Τα χρήματα αυτά όμως είναι ελάχιστα μπροστά στα 2,5 δις δραχμές που έχει προϋπολογίσει ο ΟΛΠ σαν κόστος για την εξόρυξη και την μεταφορά των αδρανών υλικών στο Νέο Ικόνιο.

Αναφέρει ο Γ. Μαστρογιώργος στην επιστολή του, μεταξύ άλλων:

“… Αναλογιζόμενοι την έκταση που θα μας παραδώσετε και που θα αξιοποιήσουμε σε μεγάλο ΚΛΑΜΠ γυμνιστών, θα ωφεληθεί η Κοινότητα μας, Εσείς και το κράτος από την εισροή συναλλάγματος. Για όλα τούτα και επειδή είμαστε μια φτωχή Κοινότητα που θα πρέπει κάτι να παρουσιάσουμε … ” (sic)

Αλλά και ο τότε Κοινοτάρχης του Αιαντείου, ο κ. Περικλής Πούτος, όταν του ζητήθηκε αργότερα (το 1993), να παραχωρήσει συμπληρωματική έκταση 100 στρεμμάτων για το λατομείο στην Τούρλα, συμφώνησε αρχικά, λέγοντας “… καλύτερα να φύγει το βουνό από την μέση, να βλέπουμε το Φάληρο …“. Αλλά τον πρόλαβαν τα γεγονότα …

Αυτές ήταν οι αντιλήψεις που επικρατούσαν εκείνη την εποχή. Ειρήσθω εν παρόδω, ότι το έργο της προβλήτας του Νέου Ικονίου είναι ήδη χαρακτηρισμένο σαν “Εθνικού Επιπέδου” από τον Μάιο του 1983. Ο ΟΛΠ, επτά μήνες αργότερα, τον Ιούνιο του 1984, απαντά στον Κοινοτάρχη ότι δίνει 1.000.000 δραχμές για πέντε χρόνια, αναγνωρίζοντας έτσι σαφώς το ιδιοκτησιακό καθεστώς της έκτασης, υπέρ της Κοινότητας.

Ένα χρόνο αργότερα, τον Ιούνιο του 1985, το Υπουργείο Δημοσίων Έργων, εγκρίνει την λειτουργία από τον ΟΛΠ, λατομείου στην Τούρλα για πέντε χρόνια (επακριβώς), βάζοντας διάφορους τεχνικούς όρους αλλά κυρίως  υποχρεώνει τον ΟΛΠ (στο άρθρο 11), να αποκαταστήσει το χώρο, όταν λήξει η λειτουργία του λατομείου. (σ.σ. Από τότε έχει αρχίσει η συζήτηση για την αποκατάσταση του λατομείου, μια συζήτηση που κρατάει 30 σχεδόν χρόνια και το λατομείο, μέχρι σήμερα, παραμένει κρανίου τόπος).

Στην Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων, το αναπόσπαστο μέρος της σύμβασης του ΟΛΠ με τον ανάδοχο εργολάβο, που έγινε προφανώς στα τέλη του 1985, ο ΟΛΠ αναφέρει ήδη ότι:

“… διαθέτει μια σημαντική και κατάλληλη βραχώδη περιοχή στη θέση Άκρα Τούρλα … την οποία και παραχωρεί για το σκοπό αυτό στον ανάδοχο εργολάβο … “.

Έτσι ο ΟΛΠ, πριν ακόμα αποκτήσει οποιοδήποτε δικαίωμα στην Τούρλα, την έχει ήδη παραχωρήσει στον εργολάβο, για εξόρυξη αδρανών υλικών.

Στις αρχές του 1986, εγκαθίσταται στην Τούρλα ο εργολάβος του ΟΛΠ, πού ήταν η κοινοπραξία “ΑΡΜΟΣ ΑΕ – ΒΙΟΤΕΡ ΑΕ” και αρχίζει η εξόρυξη των αδρανών υλικών που σύμφωνα με την έγκριση του Υπουργείου θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά και μόνο για την αποπεράτωση της προβλήτας εμπορευματοκιβωτίων στο Νέο Ικόνιο.

Δεκαεπτά μήνες μετά την εγκατάσταση του εργολάβου, τον Μάιο του 1987, ο ΟΛΠ καλεί τον Γ. Μαστρογιώργο (επανεκλεγέντα Κοινοτάρχη Σεληνίων) να υπογράψει σύμβαση ενοικίασης του χώρου (170 στρέμματα) προκειμένου να εγκατασταθεί το λατομείο που ήδη λειτουργεί εκεί, παράνομα. Στην ίδια σύμβαση ο ΟΛΠ προσθέτει έναν καινοφανή και αυθαίρετο όρο: Η μίσθωση είναι μεν πενταετής αλλά θα παρατείνεται αόριστα. Σαν τίμημα ο ΟΛΠ θα καταβάλει 1.000.000 δραχμές για όλη την πρώτη πενταετία και 100.000 δραχμές για κάθε μήνα λειτουργίας του λατομείου πέραν της πενταετίας. Την σύμβαση, υπογράφει ο Γ. Μαστρογιώργος, με εξουσιοδότηση από τον Ιούνιο του 1984, του Κοινοτικού Συμβουλίου των προηγουμένων εκλογών, κάτι που εντέχνως αποκρύπτεται.

Η έκταση, όπως φαίνεται στην σύμβαση είναι ιδιοκτησίας της Κοινότητας Σεληνίων αλλά στην ίδια σύμβαση αναφέρεται ήδη και η, από το Μάρτιο του 1986, απόφαση του αναπληρωτή Υπουργού Γεωργίας για την έγκριση της επέμβασης σε Δημόσια δασική έκταση.

Από τον Δεκέμβριο κιόλας του 1987, ο Γ. Μαστρογιώργος αρχίζει αλληλογραφία με τον ΟΛΠ, ζητώντας την καταβολή του ειδικού λατομικού τέλους 4%, που πρόβλεπε ο νόμος 1428/84, υπέρ της τοπικής Αυτοδιοίκησης. Και παρότι η Νομαρχία στέργει στο αίτημα της Κοινότητας, ο ΟΛΠ, τρείς μήνες αργότερα, τον Μάρτιο του 1988, απαντά με γνωμοδότηση της δικής του νομικής υπηρεσίας ότι:

“… η νομοθεσία που επικαλείσθε δεν στηρίζει το δικαίωμα της αξίωσης της καταβολής από τον ΟΛΠ στην Κοινότητα σας του ειδικού τέλους 4% …”

Τον Μάιο του 1988, ο αντιπρόεδρος τότε της Κοινότητας κ. Μάριος Τραυλός, εισηγείται στο Κοινοτικό Συμβούλιο Σεληνίων (που στην συνέχεια αποφασίζει ομόφωνα) και: Καταγγέλλει τον Πρόεδρο της Κοινότητας Γ. Μαστρογιώργο για παράβαση καθήκοντος, επειδή απέκρυψε από το Συμβούλιο ότι δεν υπήρχε σύμβαση ενοικίασης του λατομείου, όταν εγκαταστάθηκε ο εργολάβος το 1986. Η ίδια απόφαση, καταγγέλλει όμως και την σύμβαση με τον ΟΛΠ, ζητώντας νέα σύμβαση με νέους οικονομικούς όρους και διαβεβαιώσεις για την αποκατάσταση του λατομείου, δεδομένου, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην απόφαση “… ότι το έργο έχει προχωρήσει πολύ και είναι αδύνατο να παραμείνει το περιβάλλον στην άθλια κατάσταση που έχει περιέλθει …” .

Από τον Οκτώβριο του 1990 και για τέσσερεις περίπου μήνες, οι αρμόδιες Διευθύνσεις και τα Τμήματα της Νομαρχίας αλληλογραφούν εντατικά για το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Τούρλας. Η Διεύθυνση Δασών είναι σαφέστατη ως προς το ότι:

“… η έκταση επί της οποίας λειτουργεί το λατομείο στη θέση Τούρλα, είναι δημόσια δασική διακατεχόμενη. Η Κοινότητα Σεληνίων δεν έχει απόλυτη κυριότητα επί της εκτάσεως αυτής των 170 στρεμμάτων, αλλά μόνο διακατοχή, σύμφωνα με την υπάρχουσα δασική νομοθεσία …”

Από αυτή την αλληλογραφία, προκύπτει ότι ο ΟΛΠ, τουλάχιστον μέχρι τον Νοέμβριο του 1990, δεν είχε προσκομίσει τη συγκατάθεση του Υπουργείου Πολιτισμού (Αρχαιολογική Υπηρεσία), ούτε του ΕΟΤ, όπως ρητά προβλεπόταν από τον σχετικό νόμο.

Μία δασική πυρκαγιά, τον Αύγουστο του 1991, καίει σχεδόν 500 στρέμματα στην περιοχή, δίπλα στο λατομείο και οι εξορύξεις δείχνουν να επεκτείνονται προς τα εκεί, παρά την ανακήρυξη της περιοχής σε αναδασωτέα.

Το λατομείο της Τούρλας θα λειτουργήσει με βάση την σύμβαση με την Κοινότητα μέχρι το 1992, έχοντας σύμφωνα με τη αρμόδια ΔΟΥ Σαλαμίνος, εξορύξει περίπου 5.500.000 κυβικά μέτρα αδρανών υλικών και έχοντας παρανόμως επεκταθεί, όπως λέει το Δασαρχείο τον Νοέμβριο του 1992, αλλά και στην συνέχεια, με πρόσχημα την αποκατάσταση, μέχρι το 1996 μέσα από μια σειρά παρανομιών, καταγγελιών, μηνύσεων, καταστρατηγήσεων του νόμου, αυθαίρετων επεκτάσεων και μεθοδεύσεων προκειμένου ο ΟΛΠ (δια των εργολάβων του) να εξορύξει όσο το δυνατόν περισσότερα αδρανή για τα λιμενικά έργα στο Νέο Ικόνιο.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ΟΛΠ, τον Φεβρουάριο του 1992, ειδοποιεί την Κοινότητα Σεληνίων, να εισπράξει ποσό 1.700.000 δραχμές, που αντιστοιχούν στους 17 υπερβάλλοντες την πενταετία μήνες (από 24/07/1991 έως 24/12/1992) -και έτσι εμμέσως αναγνωρίζει ότι έχει εγκατασταθεί στο λατομείο σχεδόν ένα χρόνο πριν από την υπογραφής της σύμβασης-. Ταυτόχρονα προεξοφλεί τα ενοίκια έως το τέλος του 1992, καταστρατηγώντας τον όρο της πενταετίας που έχει θέσει η έγκριση λειτουργίας του λατομείου από το Υπουργείο Δημοσίων Έργων. Έχουν βέβαια προηγηθεί δύο εξώδικα από την Κοινότητα που ζητούν την αποχώρηση του ΟΛΠ.

Όταν ο τότε Κοινοτάρχης, ο κ. Μάριος Τραυλός, αρνείται να εισπράξει τα χρήματα προκειμένου να μην νομιμοποιήσει την παρανομία και ζητάει από τον ΟΛΠ να αποχωρήσει από την ιδιόκτητη (της Κοινότητας) Τούρλα, ο ΟΛΠ, τον Απρίλιο του 1992, “θυμάται” ότι η έκταση του λατομείου, ανήκει στο Ελληνικό Δημόσιο και η Κοινότητα έχει μόνο την νομή, επικαλούμενος την απόφαση 7588/1987 του Εφετείου, (σ.σ. ενώ στην αρχική σύμβαση του 1987 έχει αναγνωρίσει την Κοινότητα σαν ιδιοκτήτη), και μάλιστα τονίζει ότι έχει καταβάλει στην Νομαρχία και το σχετικό τίμημα των 2.550.000 δραχμών, που προέκυψε από την άδεια εκμετάλλευσης. Δεν παραλείπει βέβαια να απειλήσει τον Κοινοτάρχη, που οργανώνει κινητοποιήσεις των κατοίκων, θυμίζοντας κάποιες διατάξεις που φυσικά προστατεύουν τον ΟΛΠ.

Τον Μάρτιο του 1993, ο ΟΛΠ “ξεχνάει” πάλι ότι η έκταση είναι του Δημοσίου, και στρέφεται στην Κοινότητα Αιαντείου για την ενοικίαση άλλων 100 στρεμμάτων για εξορύξεις. Τον ίδιο μήνα το Δασαρχείο επιβάλει στο λατομείο παύση λειτουργίας, λόγω παράνομης αλλαγής στη χρήση γής. Και πάλι τον ίδιο μήνα, ο ΟΛΠ μηνύεται για παράνομη διάνοιξη δρόμου, έξω από την έκταση που του έχει παραχωρηθεί.

Επιπλέον, τον Απρίλιο του1993, η ίδια η Νομαρχία Πειραιά, “αδειάζει” τον ΟΛΠ, αναφέροντας ότι οι εκμεταλλευτές του λατομείου ουδέποτε εκμίσθωσαν τον χώρο από το Ελληνικό Δημόσιο που είναι ο νόμιμος κάτοχος της περιοχής, επικαλούμενοι μια αβάσιμη σύμβαση έναντι ευτελούς τιμήματος με την Κοινότητα Σεληνίων, και ότι τα πάγια και αναλογικά μισθώματα που χάνει το Δημόσιο ανέρχονται σε πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια δραχμές. Η Νομαρχία καλεί την αρμόδια ΔΟΥ Σαλαμίνος να επέμβει. Η ΔΟΥ αντιδρά σχετικά άμεσα, τον Μάιο του 1993 αλλά η Νομαρχία δίνει εντολή στον υπάλληλό της μόλις τον … Δεκέμβριο του 1993 για να κάνει αυτοψία και να διαπιστώσει πόσο υλικό έχει αφαιρεθεί συνολικά από την Τούρλα.

Η απάντηση φτάνει τελικά μόλις … 13 μήνες  μετά το αρχικό ερώτημα της ΔΟΥ, τον Ιούνιο του 1994, και αναφέρει ότι το λατομείο έχει φτάσει πλέον τα 230 στρέμματα από τα 170 της αρχικής ενοικίασης, μαζί με τους βοηθητικούς χώρους, έχουν δε εξορυχθεί 6.893.600 κυβικά μέτρα (ή 5.514.950, χωρίς τον υπολογισμό του επιπλύσματος).

Τον Οκτώβριο του 1994, ο ΟΛΠ, σε ένα έγγραφο που θυμίζει έντονα “αποφασίζομεν και διατάσσομεν”, προς το Αστυνομικό Τμήμα Αμπελακίων, λέει ούτε λίγο ούτε πολύ:

“… σας παραγγέλουμε να μην προχωρήσετε σε καμμία περίπτωση σε διακοπή των εκτελουμένων στο λατομείο εργασιών καθώς κάτι τέτοιο θα δημιουργήσει μεγάλη οικονομική ζημιά εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος και καθυστέρηση σε ένα έργο υψίστης εθνικής σημασίας …”

(σ.σ. στο ίδιο έγγραφο αναφέρεται τοι οι εκτελούμενες εργασίες είναι εργασίες … αποκατάστασης του λατομικού χώρου).

Τον Νοέμβριο του 1994, εγκρίνονται από τα Υπουργεία Περιβάλλοντος και Βιομηχανίας, νέοι περιβαλλοντικοί όροι, για έκταση 319 στρεμμάτων αυτή τη φορά, για εκμετάλλευση λατομικού χώρου αδρανών στην Τούρλα, σε επέκταση του προϋπάρχοντος λατομείου. Η Νομαρχία όμως, τον Σεπτέμβριο του 1995, απορρίπτει το αίτημα του ΟΛΠ για την επέκταση επειδή πρόκειται για αναδασωτέα έκταση, αρνούμενη ακόμη και να συζητήσει το θέμα στο Νομαρχιακό Συμβούλιο.

Δίνει όμως άδεια στον ΟΛΠ να κάνει αποκομιδή των αδρανών υλικών που παράγονται από τις εργασίες αποκατάστασης του λατομείου. (σ.σ. σας θυμίζει κάτι αυτό;). Τον Φεβρουάριο του 1995, ο Αστυνομικός Σταθμός Αμπελακίων αναφέρει ότι σε ελέγχους που πραγματοποίησε τον Νοέμβριο του 1994 και τον Φεβρουάριο του 1995, διαπιστώθηκε ότι στο λατομείο γινόταν φόρτωση αδρανών υλικών σε φορτηγίδες προς μεταφορά δια θαλλάσης χωρίς να υπάρχει η κατά Νόμο άδεια. Η Αστυνομία όμως στο έγγραφό της αναφέρει και κάτι ακόμα:

“… Επίσης η Υπηρεσία μας, δέχεται σχεδόν καθημερινά καταγγελίες ότι οι εργασίες από την παραπάνω εταιρεία (σ.σ. ο ΟΛΠ έχει ήδη εγκαταστήσει την κοινοπραξία “ΑΘΗΝΑ – ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ” στο λατομείο που εξορύσει πυρετωδώς), δεν γίνονται για την αποκατάσταση περιβάλλοντος του λατομείου, όπως προεβλέπετο, αλλά δια εκρηκτικών υλών εξορύσσουν καθημερινά αδρανή υλικά επεκτείνοντας τον χώρο του λατομείου και καταστρέφοντας δασικές εκτάσεις, τα οποία μεταφέρουν δια θαλάσσης και για λογαριασμό του ΟΛΠ, για την εκτέλεση έργου κατασκευής Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων …”

Τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο του 1995, ο ΟΛΠ μηνύεται δύο φορές για παράνομη εξόρυξη αδρανών υλικών.

Τον Ιούλιο του 1995 εμφανίζεται και η “Πανσαλαμίνια Επιτροπή Αγώνα κατά του λατομείου της Τούρλας” που με ψήφισμα της ζητάει την απομάκρυνση του ΟΛΠ, το κλείσιμο του λατομείου και προειδοποιεί για δυναμικές -αλλά νόμιμες- κινητοποιήσεις για την διεκδίκηση των αιτημάτων της. Στην Επιτροπή συμμετέχουν όλα τα κόμματα, ο Δήμος Σαλαμίνας, οι Κοινότητες Σεληνίων, Αμπελακίων και Αιαντείου, ο Αναπτυξιακός Σύνδεσμος Σαλαμίνας, το Εργατικό Κέντρο Σαλαμίνας και η Ομοσπονδία των εξωραϊστικών Συλλόγων.

Λίγο νωρίτερα, τον Φεβρουάριο του 1995, ο Κοινοτάρχης Σεληνίων κ. Μάριος Τραυλός, ζητάει με έγγραφό του προς τα συναρμόδια Υπουργεία, μεταξύ άλλων:

“… Να αποβληθεί ο ΟΛΠ και η κοινοπραξία ΑΘΗΝΑ-ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ από την Δημόσια δασική έκταση (λατομική περιοχή Άκρας Τούρλας) που έχουν ΚΑΤΑΠΑΤΗΣΕΙ, χωρίς να έχουν την εκ του νόμου επιβαλλόμενη άδεια του Υπουργού Γεωργίας.

Να υποχρεωθεί με κανονιστική διοικητική πράξη ο ΟΛΠ να καταβάλλει τα ήδη οφειλόμενα πάγια και αναλογικά μισθώματα τόσο στο Ελληνικό Δημόσιο, όσο και στην Κοινότητα μας …”

Η άδεια αποκομιδής ακυρώνεται τελικά τον Φεβρουάριο του 1996 από την Νομαρχία, επειδή, όπως αναφέρει η απόφαση, δεν εφαρμόστηκε η εντολή της Επιθεώρησης Μεταλλείων για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος στην Τούρλα αλλά αντίθετα εξορύχθηκαν μεγάλες ποσότητες αδρανών υλικών.  Αυτό ουσιαστικά, σημαίνει το τέλος των εξορυκτικών εργασιών για το λατομείο της Τούρλας.

Ένα μήνα μετά, τον Μάρτιο του 1996, το Νομαρχιακό Συμβούλιο συνεδριάζει με θέμα την επιβολή τελών στον ΟΛΠ, μετά από εισήγηση του αιρετού πλέον Νομάρχη που ανησυχεί μήπως κατηγορηθεί για απιστία, επειδή δεν επιβάλει κάποιο τέλος στα υλικά που αποκομίζει ο ΟΛΠ από την Τούρλα, δωρεάν, με απόφαση του προηγούμενου διορισμένου Νομάρχη. Το τέλος αυτό αφορά τα υλικά που θα προέκυπταν από τις εργασίες αποκατάστασης του λατομείου, που θα εγίνοντο βάσει μιας μελέτης του Πολυτεχνείου και φυσικά θα χρησιμοποιούσε ο ΟΛΠ στα λιμενικά του έργα. (σ.σ. αυτή την εποχή η ΕΟΚ (τότε), δια του Ταμείου Συνοχής, έχει σταματήσει τις πληρωμές για τα έργα επειδή τα έργα έχουν μπλοκάρει ελλείψει αδρανών υλικών και ο ΟΛΠ, για άλλη μια φορά θυμάται ότι πρέπει να αποκαταστήσει το λατομείο και ζητάει επειγόντως άδεια απόληψης αδρανών από την Νομαρχία).

Μετά από αρκετή συζήτηση και μετά από την παρέμβαση του (τότε) Νομαρχιακού Συμβούλου κ. Βαγγέλη Αστράκου, ότι το ζήτημα πρέπει να αντιμετωπισθεί πολιτικά και όχι νομικά, το Νομαρχιακό Συμβούλιο αποφασίζει για πρώτη φορά επιβολή τέλους στον ΟΛΠ για τα αδρανή υλικά που αναλαμβάνει από την Τούρλα. Έτσι “ανοίγει” ο δρόμος για τον καταλογισμό των διαβόητων 105.000.000 δραχμών πού όμως δεν θα εισπραχθούν ποτέ παρότι ο ΟΛΠ δέχθηκε αρχικά να τα πληρώσει.

Βέβαια, οι εργασίες αποκατάστασης, όπως θα αποδειχθεί εκ των υστέρων ήταν κανονικότατες λατομικές εξορύξεις καθώς τον Μάιο του 2009 η Νομαρχία κάνει αυτοψία στον χώρο και διαπιστώνει ότι:

“… δεν έχει γίνει οιουδήποτε είδους αποκατάσταση της έκτασης που έχει διαταραχθεί …” .

Για το λόγο αυτό – την παραβίαση των περιβαλλοντικών όρων- και επειδή η έγκριση τους έχει λήξει από το 2001, η Νομαρχία αρχίζει την διαδικασία επιβολής προστίμου, και όχι για τον λόγο που λανθασμένα αναφέρει ο  Αντιδήμαρχος κ. Γρηγόρης Καπετανάκης στην εισήγηση του για το Δημοτικό Συμβούλιο της 29/03, για την παράνομη απόληψη αδρανών υλικών δηλαδή.

Τον Ιούνιο του 2009, ο ΟΛΠ απαντάει, σε αυστηρό ύφος, ότι έχει από τον Μάρτιο του 1996 άδεια της Νομαρχίας για:

“… αποκατάσταση του λατομικού χώρου με παράλληλη αποκομιδή αδρανών υλικών για εκτέλεση λιμενικών του έργων εθνικής σημασίας. … Επίσης στην εν λόγω απόφαση (της Νομαρχίας) περιλαμβανόταν η καταβολή από τον ΟΛΠ στην Νομαρχία τέλους επί των αδρανών υλικών που ανερχόταν σε 105.000.000 δραχμές … πλην όμως αυτό δεν εγκρίθηκε από τον Πάρεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου ως μη νόμιμο, καθώς σύμφωνα με την νομοθεσία ο ΟΛΠ απαλλάσσεται πάσης φύσεως τελών , δασμών κλπ. …”

Η Νομαρχία όμως στην αυτοψία του 2009, διαπιστώνει και κάτι ακόμα. Ότι το λατομείο πλέον καλύπτει 319 στρέμματα, παρά την απόρριψη του αιτήματος του ΟΛΠ για επέκταση.

Ενδιάμεσα, τον Οκτώβριο του 2008, ο Δήμος -πλέον- Αμπελακίων, με απόφαση του, επιτρέπει στον ΟΛΠ να κάνει αποκομιδή λίγων, ήδη εξορυγμένων αδρανών υλικών που βρίσκονται διάσπαρτα στην πλατεία του λατομείου και για διάστημα τριών μηνών. Ο ΟΛΠ, που στο μεταξύ έχει γίνει Ανώνυμη Εταιρεία από τον Μάιο του 1999, δεσμεύεται να δώσει σαν αντάλλαγμα ανάμεσα σε άλλα, στον Δήμο, 15.000 ευρώ κάθε χρόνο -ενίσχυση για εκτέλεση μικροέργων-, και να αποπερατώσει ένα γήπεδο ποδοσφαίρου 5Χ5, που η μελέτη της Νομαρχίας το είχε προϋπολογίσει στα 100.000 ευρώ.

Όμως η Διεύθυνση Δασών, τον Ιούνιο του 2009, θέτει ως όρο, την κατάθεση από τον ΟΛΠ εγγυητικής επιστολής ύψους 1.342.000 ευρώ (!) ως ποσό εγγύησης της αποκατάστασης του λατομικού χώρου. Οι εργασίες αποκομιδής έχουν αρχίσει στο μεταξύ και ο ΟΛΠ ΑΕ, απαντάει τον Ιούλιο του 2009, ότι με την επιβολή της εγγύησης τίθεται θέμα ιδιοκτησιακού καθεστώτος, αφού όπως αναφέρεται στην ίδια επιστολή, ο Δήμος Αμπελακίων είχε διαβεβαιώσει τον ΟΛΠ, η περιοχή ήταν στην ιδιοκτησία του.

Η αποκομιδή σταματάει τον Αύγουστο του 2009 (σ.σ. υπολογίζεται ότι απολήφθηκαν τελικά περί τα 40.000 κυβικά μέτρα) και ο ΟΛΠ απαντάει στον Δήμο Αμπελακίων ότι βρήκε υλικά από αλλού. Αυτή ήταν και η τελευταία πράξη που έγινε στην Τούρλα.

Έκτοτε, το νταμάρι της Τούρλας παραμένει στην ίδια τραγική, από πλευράς περιβάλλοντος κατάσταση, περιμένοντας την αποκατάσταση του, όποτε και αν αυτή υλοποιηθεί. Βεβαίως, όλοι θυμούνται τα διαδραματισθέντα τον Ιούλιο του 2012, που “έπεσε” στο τραπέζι η πρόταση για την αποκατάσταση του λατομείου από τον ΟΛΠ, πρόταση που υπέκρυπτε εξόρυξη αδρανών υλικών σε μεγάλη έκταση και απορρίφθηκε από το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής, ενώ ακυρώθηκαν οι σχετικές αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου της Σαλαμίνας.

Μετά από την επιγραμματική ανιστόρηση (σ.σ. ναι, επιγραμματική είναι, γιατί τα σχετικά έγγραφα είναι σχεδόν εξακόσιες σελίδες) όσων έγιναν στο λατομείο της Τούρλας και γύρω από αυτό, προκύπτουν ασφαλή συμπεράσματα αλλά και πολλά ερωτήματα για την όλη υπόθεση.

Ας αρχίσουμε με τα συμπεράσματα.

• Πριν από 30 χρόνια τα θέματα του περιβάλλοντος ουδόλως ελαμβάνοντο υπόψη από τους αυτοδιοικητικούς άρχοντες, προκειμένου να αποσπάσουν κάποια οφέλη για τις μικρές περιοχές τους, παρότι η νομοθεσία ήδη ζήταγε εγκρίσεις όρων περιβάλλοντος και τα συναφή. Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα από την συζήτηση στο Νομαρχιακό Συμβούλιο, τον Δεκέμβριο του 1984, που ενέκρινε τελικά την ίδρυση λατομείου στην Τούρλα. Λέει ο κ. Κουρεμένος, Νομαρχιακός Σύμβουλος:

“… Εφόσον δεν αλλοιώνεται το περιβάλλον και αυτό το βεβαιώνει ο κ. Πρόεδρος της Κοινότητας Σεληνίων, δεν υπάρχει αντίρρηση να δοθεί στον ΟΛΠ (η έγκριση) υπό την προϋπόθεση ότι ο ΟΛΠ θα αναλάβει την εκμετάλλευση και όχι την λειτουργία της παραγωγής …”

(σ.σ. Πρόεδρος της Κοινότητας Σεληνίων ήταν ο αείμνηστος Γ. Μαστρογιώργος που … ονειρευόταν κλαμπ γυμνιστών στην Τούρλα και “κληρονομιά” για την Κοινότητα, από την αποκατάσταση του λατομείου, ισοπεδωμένη έκταση 170 στρεμμάτων, αξίας 450.000.000 δραχμών, για να δημιουργήσει ξενοδοχειακές μονάδες, όπως ο ίδιος αναφέρει σε άλλη επιστολή του).

• Ο ΟΛΠ, νομικό πρόσωπο Δημοσίου δικαίου, την εποχή εκείνη, και μάλιστα κοινωφελούς χαρακτήρα, απολάμβανε ένα είδος ασυλίας από τις αρμόδιες υπηρεσίες, τουλάχιστον σε ότι αφορά τα λιμενικά έργα του Πειραιά, που είχαν χαρακτηρισθεί από νωρίς έργα “Εθνικού Επιπέδου” και αργότερα έργα “Εθνικής Σημασίας”. Και λειτουργούσε περίπου σαν “κράτος εν κράτει”. Άλλωστε είχε δική του νομική υπηρεσία (εκτός από τις υπόλοιπες που διέθετε), της οποίας τα πορίσματα λειτουργούσαν ως θέσφατα στις αρμόδιες υπηρεσίες που … “ενοχλούσαν” τις δραστηριότητες του ΟΛΠ στην Τούρλα. Ακόμη, απέναντί του ο ΟΛΠ, είχε την Κοινότητα Σεληνίων, μία Κοινότητα με έναν υπάλληλο, τον γραμματέα. Που βέβαια, “εισέπραττε” καί όλες τις διαμαρτυρίες των κατοίκων των Σεληνίων για την όχληση που ερχόταν από το λατομείο.
• Σε όλη την διάρκεια της λειτουργίας του λατομείου ο ΟΛΠ, έπαιζε “κρυφτούλι” με το ιδιοκτησιακό καθεστώς της έκτασης του λατομείου, άλλοτε αναγνωρίζοντας την Κοινότητα Σεληνίων σαν ιδιοκτήτη και άλλοτε όχι. “Κρυφτούλι” όμως έπαιζε ο ΟΛΠ και με την Νομαρχία, που οι υπηρεσίες της τον καλούσαν να υπογράψει μισθωτήρια σύμβαση, επιμένοντας ότι η έκταση ανήκει στο Δημόσιο, αλλά ο ΟΛΠ δεν πήγε ποτέ.
• Η αποκατάσταση του λατομικού χώρου, χρησιμοποιήθηκε πολλές φορές ως πρόσχημα για την επαναλειτουργία του λατομείου, μετά το 1992. Ακόμα και το 2012, η μελέτη αποκατάστασης, υπέκρυπτε εκτεταμένες εργασίες εξόρυξης και αποκομιδής υλικών. Και βέβαια ο ΟΛΠ θυμόταν ότι έχει δεσμευθεί να αποκαταστήσει το χώρο του λατομείου, κάθε φορά που είχε ανάγκες αδρανών υλικών για τα λιμενικά του έργα.
• Για να πούμε και του … “στραβού τό δίκιο”, ο ΟΛΠ μέσα από όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, υλοποίησε ένα πολύ σημαντικό Εθνικό έργο, αναβαθμίζοντας το εμπορικό λιμάνι του Πειραιά, από “λιμανάκι” σε λιμάνι ικανό να γίνει η νότια εμπορευματική πύλη της Ευρώπης. Κάτι που ανέλαβαν να υλοποιήσουν οι Κινέζοι της Cosco και όπως όλα δείχνουν το καταφέρνουν καλά, με όσα ωφέλη συνεπάγεται αυτό για το Ελληνικό Δημόσιο. Αλλά το αίσχος της Τούρλας, σημάδεψε για πάντα την Σαλαμίνα.

Και τα ερωτηματικά που απορρέουν από την όλη υπόθεση αλλά και από την εισήγηση του κ. Καπετανάκη προς το Δημοτικό Συμβούλιο της 29/03.

• Προς τι η απόφαση 191/2012 του Δημοτικού Συμβουλίου Σαλαμίνας όπου στο σημείο Δ αναφέρει επί λέξει: Να ζητηθεί από την Περιφερειακή Ενότητα Νήσων η διεκδίκηση από τον ΟΛΠ του λατομικού τέλους των 308.000 ευρώ (σ.σ. πρόκειται για τα 105.000.000 δραχμές του 1997), αφού υπάρχει θέση του Παρέδρου του Ελεγκτικού Συνεδρίου που κρίνει την καταβολή του ποσού ως μη νόμιμη;
• Προς τι η διεκδίκηση αναδρομικών τελών από το 1987, όταν ισχύει ο αναγκαστικός νόμος, 344/1968 σε συνδυασμό με τον νόμο 2362/1995 που αναφέρουν στα άρθρα τους -αν και ελαφρώς αντικρουόμενα- ότι το ειδικό τέλος (ανάμεσα στα άλλα) παραγράφεται μετά από πέντε χρόνια; (σ.σ. Επιπλέον, ο ΟΛΠ, έχει τουλάχιστον δύο φορές παραδεχθεί ότι το λατομείο λειτουργεί από το 1986).

(σ.σ. Εδώ πρέπει να μνημονεύσουμε την γνωμοδότηση του κ. Πάνου Ζυγούρη, νομικού συμβούλου της ΚΕΔΚΕ, που τον Δεκέμβριο του 2011, γνωμοδοτεί ότι  κανονικά τα τέλη πρέπει να παραγράφονται μετά από είκοσι χρόνια και όχι πέντε που προβλέπει ο νόμος του 1968. Αντίθετη άποψη όμως και σχετική νομολογία, έχει εκδώσει το Συμβούλιο της Επικρατείας που θεωρεί μη νόμιμη και ακυρωτέα την βεβαίωση τελών από ΟΤΑ, μετά την παρέλευση πενταετίας).

• Με ποιό τρόπο θα καταμετρηθούν οι εξορυχθείσες και αποληφθείσες ποσότητες αδρανών υλικών, είτε στην πρώτη φάση της κανονικής λειτουργίας του λατομείου, είτε στην τελευταία φάση της απλής αποκομιδής ήδη εξορυγμένων υλικών;
• Αφού ο ΟΛΠ καταγγέλλεται από πλειάδα υπηρεσιών ως παρανομών, μήπως με την επιβολή τέλους, αν αυτή καταστεί δυνατή, απλώς ανοίγει ο δρόμος για την νομιμοποίηση όσων έχουν παρανόμως διαπραχθεί αλλά και την ενδεχόμενη επαναλειτουργία του λατομείου;

Άν ο Αντιδήμαρχος Οικονομικών κ. Γρηγόρης Καπετανάκης, δεν έχει κρυμμένο κάποιον “άσσο στο μανίκι” για την υπόθεση αυτή, τα στοιχεία δείχνουν ότι η όλη ιστορία θα εξελιχθεί  σε πομφόλυγα. Ίδωμεν …

Η ιστορία της Τούρλας δεν τελειώνει εδώ. Απομένει να ανιστορηθεί η ιστορία της αποκατάστασης της περιοχής. Κι απομένει να καταγραφούν οι μνήμες των απλών ανθρώπων που βασανίστηκαν επί χρόνια από την λειτουργία του νταμαριού, εισπέοντας την σκόνη του, ξυπνώντας τρομαγμένοι, νύχτα, από τις εκρήξεις του, βλέποντας τους τοίχους των σπιτιών τους να ραγίζουν. Είναι η ώρα να πάρουν το λόγο και να μαρτυρήσουν όσα έζησαν.

(σ.σ. Όπου στο κείμενο αναφέρεται Νομαρχία, εννοείται η Νομαρχία Πειραιά)"