Χημικά όπλα: Τι επίδραση έχουν στον άνθρωπο και γιατί χρησιμοποιούνται ακόμα

Βρισκόμαστε εν αναμονή μίας πιθανής στρατιωτικής επέμβασης των ΗΠΑ στη Συρία μετά την χρήση χημικών όπλων σε προάστιο της Δαμασκού. Ο ίδιος ο Ομπάμα, είχε δηλώσει στο παρελθόν, ότι η χρήση χημικών όπλων «ξεπερνά τα όρια». Τι καθιστά όμως τα χημικά όπλα τόσο επικίνδυνα και γιατί ορισμένες κυβερνήσεις επιμένουν να τα χρησιμοποιούν;

Ο γιατρός Αλεξάντερ Γκάνζα, αναπληρωτής Κοσμήτορας και καθηγητής επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σαιντ Λιούις και Υπεύθυνος Υγείας στο αμερικανικό Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας, μιλώντας στο National Geographic, εξήγησε τι επίδραση έχουν στον άνθρωπο τα χημικά όπλα και γιατί η χρήση τους θεωρείται αθέμιτη ακόμα και σε συνθήκες πολέμου.

Ακόμα και σε έναν εμφύλιο πόλεμο ο οποίος μετράει ήδη τουλάχιστον 100.000 θανάτους, τα χημικά όπλα θεωρείται ότι ξεπερνούν τα όρια. Αυτό, όπως εξηγεί ο Γκάνζα συμβαίνει γιατί οι περισσότερες χώρες του κόσμου, έχουν συμφωνήσει ότι τέτοιου είδους όπλα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε πολέμους. Είναι σαν μία «άτυπη συμφωνία» μεταξύ των λαών, ότι οι πόλεμοι πρέπει να γίνονται μόνο με σφαίρες και βόμβες.

Η ιστορία έχει δείξει πόσο απάνθρωποι και φρικιαστικοί είναι οι θάνατοι από χημικά όπλα, γεγονός αρκετό για να τεθούν εκτός νόμου. Ωστόσο ένας ακόμη λόγος είναι ότι τα χημικά όπλα, σε αντίθεση με τις σφαίρες και τις βόμβες, σκοτώνουν αδιακρίτως. Αυτά τα όπλα σκοτώνουν με φρικτό τρόπο οποιονδήποτε άμαχο βρίσκεται εκεί κοντά. Δεν είναι τυχαίο που μετά την χρήση χημικών όπλων στη Συρία, ανάμεσα στα θύματα υπήρχαν και πολλά παιδιά.

Τι ακριβώς εννοούμε «φρικτό τρόπο» όμως και τι ακριβώς επίδραση έχουν τα χημικά όπλα στον ανθρώπινο οργανισμό; Όπως εξηγεί ο Γκάνζα, από τα στοιχεία που προέκυψαν μετά την επίθεση, είναι πιθανό το χημικό όπλο που χρησιμοποιήθηκε να ήταν το φονικό αέριο Σαρίν.

Η Συρία έχει ένα ευρέως γνωστό επιθετικό πρόγραμμα χημικών όπλων και, όπως υποστηρίζει ο Γκάνζα, βάση αναφορών και εικόνων από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και από τα συμπτώματα που οι ασθενείς παρουσίαζαν, το αέριο σαρίν είναι η πιο πιθανή εξήγηση.

Ένα νευροτοξικό αέριο όπως το Σαρίν επηρεάζει την ικανότητα του νευρικού συστήματος να μεταδίδει σήματα σε διάφορα μέρη του σώματος, αναστέλλοντας το ένζυμο που χρησιμοποιεί το σώμα και «σπάζοντας» έτσι τους νευροδιαβιβαστές. Το αποτέλεσμα είναι υπερδιέγερση, και εν τέλει ολική κατάρρευση του σώματος, αφού δεν είναι σε θέση να λειτουργήσει κανονικά.

Τα συμπτώματα προκαλούνται ακριβώς από την αναστολή του συγκεκριμένου ενζύμου. Ξεκινούν με δυσκολία στην όραση ή αίμα από τη μύτη, συμπτώματα τα οποία συνδέονται με το «μπλοκάρισμα» του νευροδιαβιβαστή. Συνέχεια έχουν οι σπασμοί και εν τέλει η ασφυξία, αφού το άτομο δεν είναι σε θέση να πάρει επαρκώς μία ανάσα.

Υπάρχει όμως τρόπος να σταματήσουν αυτά τα συμπτώματα από τη στιγμή που ένα άτομο θα εκτεθεί στο αέριο; Όπως αναφέρει ο Γκάνζα υπάρχουν μερικά ιατρικά αντίδοτα, όπως η ατροπίνη και το Pralidoxime, που μπορούν να εξουδετερώσουν τα συμπτώματα που προκαλεί το χημικό.

Παράλληλα είναι πολύ σημαντική η απολύμανση των ασθενών με νερό και χλωρίνη, ώστε να καθαρίσουν από τα χημικά. Η αποτελεσματικότητα της θεραπείας ωστόσο βασίζεται σε μεγάλο βαθμό και στο χρόνο, αφού η απολύμανση και η φροντίδα του θύματος πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατό μετά την έκθεση του στο αέριο.

Δυστυχώς, σε μέρη όπως η Συρία δεν υπάρχουν μεγάλα αποθέματα αντιδότων και ευρεία γνώση των διαδικασιών απολύμανσης κι έτσι, η χημική ουσία μένει στο δέρμα των ασθενών μαζί με τα ρούχα. Αυτό είναι πολύ πιο επικίνδυνο απ' ότι ακούγεται, αφού η χημική ουσία είναι πολύ ασταθής και μπορεί να επηρεάσει και τους άλλους ανθρώπους που φροντίζουν τους ασθενείς, ακόμα κι αν δεν έχουν εκτεθεί οι ίδιοι στο αέριο.

Γνωρίζοντας όλα αυτά τα αποτρόπαια αποτελέσματα που έχει μία τέτοια χημική επίθεση, γιατί ορισμένες κυβερνήσεις επιμένουν να τα χρησιμοποιούν; Είναι δύσκολο να υποθέσουμε ποια είναι η λογική πίσω από μία τέτοια αποτρόπαιη επίθεση και μπορούμε να κάνουμε μόνο υποθέσεις ως προς το τι συμβαίνει μέσα στο μυαλό των ατόμων που είναι υπεύθυνα για τέτοιες επιθέσεις.

Η χημική επίθεση του 1988 στο Ιράν, φαίνεται πώς ήταν έσχατη λύση για την κυβέρνηση Χουσεΐν και πάλι τα χημικά δεν επαρκούσαν για να προκαλέσουν μεγάλη καταστροφή. Αντίθετα, όπως εξηγεί ο Γκάνζα, η επίθεση της κυβέρνησης Ασάντ, δεν ήταν «έσχατη λύση» και και στη χειρότερη περίπτωση το καθεστώς Άσαντ βρίσκεται σήμερα στην επίθεση.

Είναι πραγματικά μια φρικαλεότητα να επιτρέψει κάποιος να χρησιμοποιηθεί ένα όπλο σαν και αυτό, ειδικά σε μια τόσο πυκνοκατοικημένη συνοικία της πόλης σκοτώνοντας βασανιστικά τον άμαχο πληθυσμό.