Η κυβέρνηση ψήφισε μέτρα 5,4 δισ. και παίρνει υπόσχεση για το χρέος; - "Μάχη" στο σημερινό Eurogroup για τις θέσεις ΔΝΤ και Βερολίνου

Αμφίβολο είναι αν τελικά στο σημερινό κρίσιμο Eurogroup θα υπάρξει συμφωνία για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, καθώς χθες το EuroWorkingGroup δεν κατέληξε σε συγκεκριμένη πρόταση προς τους υπουργούς των Οικονομικών της Ε.Ε. δεδομένων των μεγάλων διαφορών που υπάρχουν μεταξύ δανειστών. Το ΔΝΤ επιμένει στην άνευ όρων ελάφρυνση του χρέους, ενώ οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο προτείνοντας σαφώς μια πιο ήπια αναδιάρθρωση που θα κρατάει την Ελλάδα “αλυσοδεμένη” στα μνημόνια.

Εκείνο που θα γίνει στο απογευματινό Eurogroup είναι οι Θεσμοί να επιβεβαιώσουν ότι η Ελλάδα τήρησε τις υποσχέσεις της, προχώρησε στις μεταρρυθμίσεις και πλέον μπορεί να κλείσει η αξιολόγηση με την αποδέσμευση της δόσης ύψους από 9 έως 11 δις ευρώ.

Το αν θα σταματήσει εκεί με ένα χτύπημα στην πλάτη της Ελλάδας ότι τα πάτε καλά συνεχίστε τις μεταρρυθμίσεις και τα μέτρα για να βγείτε από τα μνημόνια ή αν θα μπει μία βάση για συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα ελάφρυνσης του χρέους μένει να το δούμε.

Το βέβαιο είναι πώς αν δεν επιτευχθεί κάτι τέτοιο τότε πλέον τα πράγματα είναι πάρα πολύ δύσκολα για την κυβέρνηση, η οποία επένδυσε πάνω στην ελάφρυνση του χρέους και τη χρησιμοποίησε για να πείσει πολλούς από τους βουλευτές της να περάσουν σκληρά μέτρα, όπως οι νέοι φόροι των 5,4 δις ευρώ, ο “κόφτης” και το υπερταμείο, στο οποίο μεταβιβάζονται τα περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου για αξιοποίηση 99 χρόνων.

Στο Μέγαρο Μαξίμου αισιοδοξούν πώς μπορεί να υπάρξει απόφαση για το χρέος και αυτό ζήτησε ο Αλέξης Τσίπρας από την Άνγκελα Μέρκελ χθες στην Κωνσταντινούπολη όπου συναντήθηκαν. Στο Βερολίνο ωστόσο τη γραμμή στα οικονομικά την χαράσσει ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε που είναι κάθετα αντίθετος στις προτάσεις του ΔΝΤ.

Από την πλευρά του το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στο παρά ένα του Eurogroup, δημοσιοποίησε χθες την Ανάλυση Βιωσιμότητος (DSA) του ελληνικού χρέους που θέτει στόχο για να θεωρηθεί βιώσιμο το ελληνικό χρέος -υπό τις παρούσες συνθήκες- μία ελάφρυνση της τάξης του 50% του ΑΕΠ έως το 2060 και σε όρους καθαρής παρούσας αξίας.

Κάτι που προσδίδει ένα ακόμη όπλο στην ελληνική πλευρά. Και είναι πραγματικά να αναρωτιέται κανείς γιατί η κυβέρνηση ήθελε την έξοδο του ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα όταν το Ταμείο ήταν αυτό που στήριζε εξ αρχής την αναδιάρθρωση του χρέους έστω και αν από το “κούρεμα” συμβιβάστηκε με την ελάφρυνση;

Συγκεκριμένα το ΔΝΤ θέτει επιτακτικά την πρόταση για ελάφρυνση του χρέους από το 2018, αλλά με σοβαρά και εμπροσθοβαρή μέτρα λιτότητας που θα πρέπει να λάβει η κυβέρνηση. Αμφισβητεί μια σειρά μέτρα για την αποτελεσματικότητά τους (φορολογική πολιτική, ασφαλιστικό σύστημα κλπ) και λέει στους Ευρωπαίους που τα αποδέχονται πως, με τους όρους αυτούς, θα επιβαρυνθούν αυτοί.

Και αυτό γιατί προβλέπει, μόνιμα χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης (1%-1,75% του ΑΕΠ στο κακό και στο ... πιο καλό «σενάριο») ως το 2040. Στο κακό σενάριο (1% ανάπτυξη) θα πρέπει μάλιστα οι Ευρωπαίοι να δανείζουν με μηδενικό επιτόκιο την Ελλάδα (άτοκα). Επίσης πρωτογενές πλεόνασμα (1,5% του ΑΕΠ) αντί για 3,5% που προβλέπουν οι Ευρωπαίοι για δέκα χρόνια μετά το Μνημόνιο και πενιχρά έσοδα από αποκρατικοποιήσεις (5 δισ ευρώ έως το 2030).

Ενώ το ΔΝΤ λέει όμως πως οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να καλύψουν την υστέρηση των ελληνικών επιδόσεων, αφού αντί για πλεονάσματα 3,5% προβλέπει πως δεν θα ξεπεράσουν ποτέ το 1,5% το χρόνο, οι Ευρωπαίοι έχουν άλλη άποψη.

Στη δική τους έκθεση βιωσιμότητος (DSA) που διέρρευσε επίσης χθες στο Bloomberg, προβλέπουν πρωτογενές πλεόνασμα (από 0,5% του ΑΕΠ το 2016 και 1,75% το 2017) 3,5% από το 2018 και για 10 χρόνια (!) που στη συνέχεια θα μειωθεί σταδιακά στο +1,5% μέχρι το 2040!

Στη φάση αυτή οι Ευρωπαίοι φαίνεται πως θα πουν «κατ’ αρχήν ναι» σε αυτά που θέλει να ακούσει το ΔΝΤ, που ζητάει μικρή ελάφρυνση τώρα και μεγαλύτερη όταν τελειώσει το τρίτο Μνημόνιο (το 2018 με τα σημερινά δεδομένα). Δεν έχουν όμως την ίδια άποψη για τα μέτρα, που το ΔΝΤ προτείνει.

Θέλει η επόμενη δόση από τον ESM να δοθεί με νέους όρους (με επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής και σταθερό επιτόκιο) για να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα στις αγορές για τη δέσμευση των Ευρωπαίων εταίρων στο θέμα του χρέους.

Αν η Ελλάδα τα πηγαίνει καλά όσο διαρκεί το Μνημόνιο, να παίρνει κάθε χρόνο σαν επιβράβευση «κλείδωμα» επιτοκίων και αναβολές πληρωμών με παράταση των προθεσμιών λήξης, για ένα μέρος (πχ το 1/3) από τα παλαιά δάνεια που πήρε από τον EFSF.  

Τα επιτόκια θα μπορούσαν να αλλάζουν, λέει το ΔΝΤ, με μετατροπή των υφιστάμενων δανείων σε μακροπρόθεσμα, χρησιμοποιώντας swaps κπ, τα οποία θα έχουν αξιολόγηση από ΑΑΑ. Αν μέρος της αναχρηματοδότησης αυτής στο χρέος της Ελλάδας δεν καλυφθεί πλήρως από τις αγορές, θα το αναλαμβάνουν τα κράτη-μέλη της ΕΕ.

Τέλος, το ΔΝΤ προτείνει έναν αυτόματο μηχανισμό εξισορρόπησης των μελλοντικών πληρωμών χρέους με τυχόν επέλευση εκτάκτων γεγονότων (όχι αστοχίες πολιτικής των κυβερνήσεων πάντως). Και αυτή η λύση προϋποθέτει πιστή εφαρμογή των μέτρων.

Τα δε εργαλεία που θέλει το ΔΝΤ να χρησιμοποιήσει προβλέπουν κατ' αρχήν επέκταση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων από τον EFSF, τον ESM και των διμερών δανείων (GLF) έως 14 έτη, 10 έτη και 30 έτη, αντιστοίχως. Αυτό θα μείωνε το λόγο των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας προς το ΑΕΠ της (GFN) κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ και το λόγο του χρέους προς το ΑΕΠ κατά 25 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, έως το 2060.

Επίσης, παράταση της περιόδου χάριτος στην αποπληρωμή των δανείων του ESM κατά 17 έτη και κατά 20 έτη στα δάνεια του EFSF και GLF και να δοθεί μεγαλύτερη περίοδος χάριτος για την καταβολή τόκων κατά 17 χρόνια για τα δάνεια του ESM και του EFSF και κατά 24 χρόνια για τα GLF δάνεια. Κάτι τέτοιο θα μείωνε το λόγο GFN προς ΑΕΠ κατά 17 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ έως το 2040 και κατά 24 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ έως το 2060, ενώ το λόγο του χρέους προς το ΑΕΠ κατά 84% του ΑΕΠ έως το 2060

Και σταθεροποίηση των επιτοκίων δανεισμού στο 1,5% - το πολύ - έως το 2040 για τα δάνεια από τον EFSF και τον ESM και εξάλειψη του επιπλέον του Euribor επιτοκίου που καταβάλει η Ελλάδα για τα GLF δάνεια. Ωστόσο, το ΔΝΤ παραδέχεται ότι κάτι τέτοιο θα δημιουργήσει ζημιές στον ESM τις οποίες θα πρέπει να καλύψουν με κάποιο τρόπο οι χώρες της Ευρωζώνης.

Τα τρία αυτά μέτρα, σύμφωνα με το ΔΝΤ θα μπορούσαν να μειώσουν το χρέος κατά 53% του ΑΕΠ έως το 2040 και κατά 151% του ΑΕΠ έως το 2060, θα μείωναν τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας κατά 22% έως το 2040 και κατά 39% έως το 2060, ενώ ισοδυναμούν με εξοικονομήσεις 50% του ΑΕΠ σε όρους καθαρής παρούσας αξίας (NPV).

Δεν φαίνεται όμως, όπως είπαμε, να ασπάζονται οι Ευρωπαίοι και ειδικά το Βερολίνο τις απόψεις του ΔΝΤ και μία διένεξη το πιθανότερο είναι πώς θα δημιουργήσει νέες αναβολές στην ελάφρυνση του χρέους, προκαλώντας πονοκέφαλο στην κυβέρνηση.

Με λίγα λόγια η Ελλάδα πέφτει και πάλι θύμα της σύγκρουσης δύο πολιτικών ή δύο σχολών που πειραματίζονται στου κασίδη το κεφάλι. Εν προκειμένω των Ελλήνων που έχουν υποστεί τα πάνδεινα και δεν πρόκειται να σηκώσουν ποτέ κεφάλι όπως το πάνε οι δανειστές και η κυβέρνηση.